Z kart historii Brenna - BRENNO TO JEST TO!

A, że tereny bagniste były rozległe i iście bagienne, świadczą nazwy sąsiednich osad – Przemęt (przez męty) i Błotnica (błoto). Dzisiejsze Brenno rozciąga się nad jednym z jezior na południe od Przemętu – Jeziorem Breńskim i sąsiednim Białym, do którego przylega letnisko „Brenno-Ostrów”.
    We wczesnych wiekach Brenno należało do możnych rodów – Junoszów i Gryżyńskich w wieku XIV i Opalińskich oraz Sułkowskich w wiekach XV – XVI, które przed rokiem 1432 było już jak na tamte czasy miasteczkiem a potem znalazła się w randze wsi. Osada Brenno zawsze była polską i polskość przez wieki potrafiła zachować, mimo wielu nawałnic i klęsk, które gnębiły Ojczyznę. Dowodem tego był udział dzieci w strajku szkolnym i wielu mieszkańców w Powstaniu Wielkopolskim 1918-19. Ale nastały ponure lata okupacji hitlerowskiej. Za powstanie, za strajk szkolny, za walkę o polskość, wiarę i mowę Ojczystą – naród traci wolność i życie. W obozach zagłady giną patrioci i niewinni ludzie. Rolników, którym odebrano gospodarstwa i ojcowską ziemię, wysiedlano do Generalnej Guberni. Jednak wierny lud polski doczekał wolności, którą przynieśli polscy i radzieccy żołnierze w dniu 31 stycznia 1945 r. W narodzie powiało nowym duchem. Zaczęło się nowe życie.
    Ale cofnijmy się pamięcią do zarania naszych dziejów.
    Pierwszy drewniany kościół w roku 1553 wznieśli Opalińscy. Lecz kiedy spłonął w roku 1759, na jego miejsce hrabia August Sułkowski postawił w roku 1781 kościół murowany, który istnieje do dziś. Ale już wcześniej wspomina się też o szkole i szpitalu przy kościele, który w roku 1610 wizytował Happa a niejaki Woliński w roku 1737. W roku 1819 umarł Józef Schmidt, właściciel breńskiego sołectwa, który przez samokształcenie dorobił się wielkiego majątku i piastował funkcję Komisarza Jeneralnego Plenipotenta majątku Sokolińskiego. Powstanie i otwarcie oraz poświecenie cmentarza czynnego do dziś, nastąpiło w roku 1829. A breńskie Kółko Rolnicze powstało w 1904 roku, które należy do najstarszych w okolicy. Piotr Mirecki był właścicielem tartaku parowego, z którego od istry z wysokiego komina wybuchł groźny pożar, trawiący połowę Brenna w dniu 31 marca 1909 r. Przed datą 14.02.1919 r. zapisano, że tylko w breńskiej szkole nauka odbywa się po polsku. Dnia 17.01.1920 r. ostatecznie ustalono granicę Polsko-Niemiecką na naszym terenie. Był też chór „Paderewski”- który powstał w roku 1926. Dnia 22.06.1928 r. nastąpiło połączenie obwodów szkolnych Brenna i Wijewa w jedną szkołę z siedzibą w Brennie. A reforma szkolnictwa w roku 1933 przyniosła do Brenna podstawową szkołę 7-klasową. W roku 1934 powstała Ochotnicza Straż Pożarna. Pierwsze wysiedlenie Polaków do Generalnej Guberni miało miejsce w dniu 06.12.1939. Wnet też aresztowano proboszcza breńskiego Ks. majora WP Franciszka Nowaka, który zginął w Froncie VII w Poznaniu. Już w dniu 02.03.1945 r. nauczyciel Piotr Marcinkowski otwiera szkołę w Brennie. Już 11.04.1945 r. nastąpiła ponowna, ale powojenna już, komasacja szkół Brenna i Wijewa z siedzibą w Brennie. W dniu 08.09.1945 r. dziatwa i nauczyciele z Brenna biorą udział w otwarciu polskiej szkoły w Lginiu. Dnia 01.12.1949 r. rozbłysło światło elektryczne w Brennie. A pierwszy domek letniskowy w roku 1950, który zbudowała na „Ostrowiu” Spółdzielnia Dziewiarska ze Wschowy – był początkiem dzisiejszego breńskiego letniska i ośrodka rekreacyjnego zwanego niemal w całym kraju. W latach 1953-65 Wiejskie Koło Stałe „Rusałka” w Wijewie systematycznie wyświetla filmy w Brennie. Pierwszy letni dziedziniec wiejski powstał w dniu 15.07.1954 roku.Dnia 05.12.1954 powstaje Gromadzka Rada Narodowa w Brennie a w dniu 01.01.1956 r. następuje znowu podział szkół na dwie odrębne szkoły 7-klasowe w Brennie i Wijewie. Nową remizę strażacką nad jeziorem otwarto w Brennie w dniu 02.06.1957 r. W roku 1957-58 zostaje utwardzona asfaltem droga Kargowska. Brenno to wieś o bogatych tradycjach rolniczych, dlatego w dniu 01.11.1957 zostaje otwarta Szkoła Przysposobienia Rolniczego, która przez 15 lat swego istnienia wykształciła setki młodych rolników. W czynie społecznym zbudowano nad jeziorem przy remizie strażackiej Dom Kultury z obszerną salą, który uroczyście otwarto i oddano do użytku w dniu 12.06.1960 r. Tam w dniu 20.11.1960 r. Szkoła Podstawowa wystawiła pierwsze przedstawienie pt.: „ Nowa szata króla” a pierwsze wesele odbyło się w dniu 15.05.1961 r. Pierwszy samochód bojowy w nowej remizie stanął w roku 1965. Wraz z obchodami Tysiąclecia Państwa Polskiego powstaje szkoła 8-klasowa w 1966 r. W dniu 06.10. tegoż roku otwarto w Brennie wodociąg wiejski. W roku 1967 powstaje na „Ostrowie” znany Ośrodek Kolonijny TPD Jelenia Góra, który służy dzieciom do dziś. A tepedowski obóz w Księżej Suci na Niwce powstał w roku 1970, który istniał aż 30 lat. Dnia 01.07.1968 r. Gromadzką Radę Narodową z Brenno połączono z Wijewską. W 1972 utwardzona asfaltem droga na Ostrów. Dnia 01.01.1973 r. powstaje Gmina Wijewo. W roku 1981 z okazji jubileuszu 200-lecia kościoła św. Jadwigi, zostaje przeprowadzony gruntowny remont kościoła za ks. Proboszcza Bernarda Kusa. Przez 10 lat Gmina Wijewo została wcielona do Gminy Włoszakowice, skąd wróciła na swoje miejsce 01.10.1982 r. W 1987 r. OSP Brenno otrzymuje zupełnie nowy samochód bojowy. A w roku 1991 zbudowano nowy most betonowy na kanale łączącym Jezioro Breńskie z Wieleńskim – droga na Ostrów. Także w roku 1991 podzielono wieś na ulice i nadano im nazwy ustalone przez Radę Sołecką. Masowa telefonizacja wsi nastąpiła w roku 1992. W dniu 01.09.1994 oddano do użytku nową część szkoły, którą dobudowano do starej szkoły. Dziś mieści się tam gimnazjum, szkoła zawodowa i uzupełniające Liceum Ogólnokształcące, którym od ponad 5 lat patronują rodzimi bohaterowie – Powstańcy Wielkopolscy. W 1996 zlikwidowano stare wysypisko śmieci „na pisowni” a w 2000 r. otwarto nowe za wsią w kierunku Filipowa. W 2000 r. zbudowano na cmentarzu parafialnym ołtarz polowy. W 2001 r. zbudowano na placu po byłej bazie Spółdzielni Kółek Rolniczych boisko sportowe, ze szczególnym przeznaczeniem dla młodzieży szkolnej. W roku 2002 szeroki chodnik ze ścieżką rowerową połączył Brenno z Wijewem. W tym samym roku otwarto pierwszą w dziejach wsi salę gimnastyczną w Zespole Szkół. Rada Sołecka w roku 2008 zbudowała altanę wiejską „na kisowni”, która cieszy się dużym powodzeniem wśród mieszkańców i okolicznego społeczeństwa. Tam też w pobliżu altany, przy finansowym wsparciu Starostwa Powiatowego i Urzędu Gminy powstał ogródek dziecięcy, ciągle oblegany przez dzieci. Na tym placu wiejskim od blisko 10 lat corocznie ustawiony jest żłóbek betlejemski z żywymi zwierzętami. Stamtąd rusza też corocznie dożynkowy korowód.
    Brenno – to aktywna wieś, któremu przewodzi myśl „Brenno – to jest to!”. Wieś typowo rolnicza i rzemieślnicza. Jednak wykorzystując swoje walory turystyczno-wczasowe, staje się więc agroturystyczną, bo piękne i zasobne lasy oraz urocze jeziora – wabią turystów i wczasowiczów nawet z daleka, powtarzając za poetę Włodzimierzem Ścisłowskim, który tak wpisał do pamiątkowej kroniki breńskiej biblioteki:

                         „Z radością wielką, niezmierną,
                         Odwiedzę zawsze Brenno,
                         Tu nad cichym jeziorem,
                         Wymyślę metaforę.
                         Wymyślę rzadki rym,
                         Niech każdy cieszy się nim.
                         Sprawą jest bardzo cenną,
                         Odwiedzić gościnne Brenno”.

Opracowanie: Kazimierz Wolniczak